Türkiye’nin tek adam rejimine geçtiği 2018 yılından bu yana derinleşen krizi her sektörde gün yüzüne çıkmaya başladı. İktidarın ekonomi politikasının en önemli ayaklarından olan alışveriş merkezlerinin (AVM) birbiri ardına konkordato ilan etmesinin adından
sıra otellere geldi. Pandemi öncesinde de borçlulukları tavan yapmış olan oteller için bankalar, “vefa anlaşmaları” yapmıştı. Otellere 2-3 yıl süre tanıyan bankalar bu sürede işleri yoluna koyup ödemelerin başlamasını bekliyordu. Bu süre dolmaya başladı. Sektör temsilcileri otellerin yüzde 40’ının zorda olduğunu belirtiyor.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun verilerine göre otellerin bankalardan aldıkları nakit krediler Ocak-Kasım 2023 döneminde yaklaşık yüzde 164 artışla 3.8 milyar dolara çıktı. Gayrinakdi kredilerdeki yükseliş ise yüzde 442 oldu. Bu yıl AVM’lerin yanı sıra birçok otelin de bankalara geçmesi, icradan veya el altından satılması bekleniyor.
Türkiye’de 27 bine yakın otel bulunuyor. Büyük yatak kapasitesine sahip olanların sayısı yaklaşık bin adet. Bu otellerin gelir gider dengesine ilişkin net rakamları 3-4 yıldır alınamıyor. Daha önce kamuoyuna açıklanan birçok verinin engellendiği iddia ediliyor. Turizm gazetesinde yer alan habere göre, 2023’te 13 otel konkordatoya gitti, 24 otel ise icralık oldu.
Türkiye’deki otellerin yüzde 90’ının bankalar tarafından ipotekli olduğunu söyleyen Bodrum Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği Onursal Başkanı Serdar Karcılıoğlu, şunları söylüyor:
‘SINIRDAN GEÇEN TURİST’
“Bu otellerin çoğuna verilen ‘vefa’ süresi doldu. Burada iflas olmaz, banka direkt el koyup icradan satar. Biz konaklama sektörünün yaklaşık 10 milyar dolar borcu olduğunu düşünüyoruz ve işler çok kötü, bu borçların çoğu ödenemiyor. Bakanlık halen pembe tablolar çiziyor ama işler o kadar iyiyse bu borçlar neden yükseliyor konuşan yok.”
‘VERİLERİ GÖREMİYORUZ’
Turizm ekonomisi araştırmacısı Erol Karabulut da benzer bir soruyu TÜİK’in istihdam verileri üzerinden yönelterek “TÜİK’e göre en düşük kazancın olduğu sektör turizm sektörü. Madem işler bu kadar iyi, neden turizm çalışanları para kazanamadı bu yıl?” diyor.
Sektörün kredi borçlarının hem TL hem de dolar bazından enflasyonun çok üstünde arttığını söyleyen Karabulut, “2023’te gecelemeler yüzde 20 düştü. Bu da otellerin cirolarını ciddi oranda düşürdü. Eskiden bu şirketlerin gelirlerini görebiliyorduk ve net çıkarımlar yapabiliyorduk ama 3-4 yıldır bu veriler yapılmıyor. Bakanlık turizm gelirleri arttı diyor ama bu artış fiyattan mı kaynaklı reel bir artış mı göremiyoruz. Bakanlık sınırdan geçen herkesi turist sayıyor. Bunların kaçı otelde kalıyor kaçı günübirlikçi, kaçı çalışmaya gelmiş göremiyoruz. Veriler net ve şeffaf değil. Az veri setiyle analiz yapmak zorundayız. Net bir tablo çizemiyoruz ama işlerin iyi gitmediği çok belli” diye konuştu.
